Terug naar overzicht

De creatieve leider in jezelf

School of Creative Thinking-Artikel-De creatieve leider in jezelf

Na vier blokken van de opleiding Verdieping Toegepaste Creativiteit heb ik al heel wat instrumenten en kennis in mijn koffer kunnen stoppen. Maar de grote truc is nu natuurlijk: op welke manier ga ik dit inzetten? Welke werkvorm gebruik ik wanneer, en vooral ook: hoe verhoud ik mijzelf ten aanzien van creativiteit en het verspreiden daarvan. Anders gezegd: hoe zit het met mijn eigen creatief leiderschap? Deze enerlaatste training, blok 5 van de opleiding alweer, stond in het teken van sessie-ontwerp en het illustere begrip creatief leiderschap.

Hoe ontwerp je je sessie?
Als voorbereidende opdracht moest iedereen op zoek naar een klantvraag. Groot, klein, urgent, niet urgent, maar in ieder geval een vraag waar creatief denken (mogelijk) een rol in zou spelen. Mijn eigen vraag betrof een klus waar ik werkelijk op dat moment een sessie voor aan het ontwerpen was. Heel handig dus om daar met frisse blikken naar te kijken! In kleine groepjes deelden we onze klantvraag, en je twee tafelgenoten gingen on-the-spot aan de slag met een ontwerpvoorstel. Het mooie was dat ik daardoor dus vanuit verschillende typen facilitators tips en stijlen aangereikt kreeg. Het was ook erg leerzaam om met de klantvragen van andere cursisten mee te denken. ‘Hoe zou ik dit vraagstuk oppakken?’ De beste ontdekking was dat er niet 1 soort werkvorm voor 1 soort vraag bestaat, dus dat je niet kunt zeggen dat je ‘die werkvorm altijd voor die situatie’ gebruikt. Welke vorm je inzet hangt vooral ook af van het type klant en het ‘publiek’. Zo had mijn tafelgenoot een vraag die veel spiritueler van aard was, wat zorgde voor werkvormen veel meer rond zaken als zintuigen, tribes, gevoel. Heel fijn als anderen meekijken, want zo ontdek je niet alleen je eigen blinde ontwerpvlekken, maar vooral ook je eigen ‘handtekening’! De grootste learning bij mijn eigen sessieontwerp bleek: ik wil teveel bereiken in 4 uur tijd met 21 man. Dit inzicht zorgde dat ik voor mijn daadwerkelijke uitvoering van de klus de week erna, nog even goed de verwachtingen gemanaged heb bij de opdrachtgever, en daarnaast de tijdsplanning (draaiboek) zeer strak voor mezelf heb uiteengezet.

Creatief leiderschap: wat betekent dat voor jou?
Hoe zorg je dat wat met creatief denken is bedacht ook gedaan en gemaakt wordt? Hoe vergroot je je creatieve invloed en zet je jezelf in de wereld? Dat waren de uitgangspunten voor dag twee van dit blok. Een dag die begon met Chi Kung in de ochtendzon op het gras. Even in contact komen met ons lijf en door rustige bewegingen met beide benen beter op de grond landen. Een lekker begin als je het over leiderschap gaat hebben! Want als er een ding is dat ik leerde van deze dag, is dat leiderschap vooral begint bij jezelf. Als ik eerlijk ben is het verschil tussen persoonlijk leiderschap, ‘gewoon’ leiderschap en creatief leiderschap mij nog niet geheel duidelijk geworden, maar wel dat het hoe dan ook begint met: weten wie je zelf bent, waar je staat en dat je durft (en kunt) toewerken naar je stip op de horizon. We startten daarom ook met een speeddate ‘why-sessie’ (à la Simon Sinek). In plaats van een definitie gepresenteerd te krijgen van ‘Dit Is Creatief Leiderschap,’ moesten we vooral zélf op zoek naar dat antwoord. Niet alleen door als huiswerk een persoonlijke definitie te formuleren, maar ook via analyse van fictieve superhelden en inspirerende mensen uit ons dagelijks leven. Via gezamenlijke gesprekken (en uiteraard middels divergeren, dan convergeren, het mantra van de opleiding) kwamen er toch wel een aantal vaardigheden, handelingen, eigenschappen, houdingen uit die wij vonden dat een creatief leider kenmerkten. Zij (of hij): ziet kansen, durft anders te kiezen, vertrouwt, schetst inspirerende vergezichten, is authentiek, laat zich niet tegenhouden.

We sloten deze tweede dag af met een wel heel bijzondere activiteit: kleien. Een bijzondere oefening waarin ik tegenover een van mijn medecursisten, met een stuk klei voor mijn neus, een aantal gerichte vragen voorgeschoteld kreeg en aan de gang moest met mijn handen. Mijn handen gingen het verhaal vertellen. Het verhaal over mij, mijn leven in relatie tot creatief leiderschap. Tenminste, dat was geloof ik de opdracht, maar mijn handen besloten een heel ander verhaal te vertellen. Die over de ruggengraat. En ongemerkt kwamen er woorden en zinnen in mij los die wel ergens al rondzongen, maar ineens in alle rust eruit vloeiden. De vragen van mijn ‘coach’ leidden me door de gedachten heen. Uiteindelijk kwam er een sculptuurtje uit, wat voor mij stond voor ‘beperkingen’ (en welke kansen dat juist biedt), vertrouwen op intuitie (en vertrouwen dat je daarop kunt vertrouwen) en ruimte bieden (en de vraag of je dat kunt je als je het zelf weinig hebt gehad). Achteraf bleek dat deze oefening bij meerdere mensen een snaar had geraakt. De beste opsteker over het gebruik van een ‘zweverige oefening’ als dit (ik noem het maar even zo), is dat het hartstikke ‘toegestaan’ en zelfs heel nuttig is. Dat ik niet bang hoef te zijn deze vormen in mijn eigen sessies te gebruiken. En daarin bewijst dit programma weer zijn meerwaarde: de beste leerschool is toch eerst zelf te ervaren, dus geweldig dat ik in dit blok daar weer kans toe had!

PS1. En uiteraard werd er ook weer genoeg gelachen en (buiten) gespeeld.

PS2. En de sessie bij mijn klant ging uiteindelijk heel goed!

 

Femke Deckers

* Dit is het vijfde deel van zes artikelen waarin Femke, deelnemer aan editie 2019 van de opleiding Verdieping Toegepaste Creativiteit, verhaalt over haar ervaringen. De opleiding heette toen Applied Creativity Advanced Program.