The next step. Wat zie ik mezelf nu doen?? De vraag die we deze opleiding tig-maal aan imaginaire klanten of medecursisten hebben gesteld, ligt er nu voor onszelf. Het laatste blok. Wat hebben we genoten van deze opleiding. Wat was het soms vreemd in corona-tijd. Met altijd die ene vraag: Vindt de opleiding wel of niet fysiek plaats? We zijn met elkaar meegereisd op onze weg naar facilitator van creatief denken. Ideeën, inzichten en belemmeringen hebben we met elkaar gedeeld. Tijdens opdrachten op anderhalve meter afstand. Of tijdens borrel, lunch of diner aan 2 persoonstafels. En nu zetten we twee dagen alle creatieve technieken in om dichterbij ons eigen pad en ons eigen vergezicht te komen. Klanten berg je maar, want er komen een aantal creatieve beesten op de markt!
Visueel versus verbaal
30% van de mensen is eerder visueel ingesteld dan verbaal. Waar onze linkerhersenhelft logisch denkt; verbaal, digitaal en gecontroleerd, denkt onze rechterhelft liever analogisch; in beelden, intuïtief en impulsief. Logisch denken kan uiteraard ook op creatieve wijze, maar is eerder organiserend. De logische weg is niet de enige weg naar een oplossing en ook niet altijd de beste weg; als je logisch en intuïtief denken weet te combineren word je rijker, slimmer en heler. Aldus Philippe Brasseur, ideeënkweker en trainer in beeldend denken. Dag 1 volgen individueel beelddenken, beelddenken voor teams & organisatie en beelddenken over onze eigen creatieve deskundigheid elkaar vloeiend op. De overeenkomst: gericht beelddenken helpt om een koers te bepalen. In deze complexe tijd is het nòg belangrijker om te handelen vanuit je waarden. Meer dan ooit hebben mensen behoefte aan zingeving. Beelddenken helpt om het onbewuste denken naar de oppervlakte te halen. Zo blijf je dicht bij jezelf, weet, leer en ervaar je wat je te doen staat en kun je heel gericht je koers bepalen. Wanneer aan het einde van de eerste dag de tot dan toe los van elkaar lijkende antwoorden en oplossingen samenkomen in een persoonlijk boekje heeft iedereen het gevoel dichterbij zichzelf te zijn gekomen. Vanuit alle beelden van de dag – een stuk koraal op het bureau bij binnenkomst, de keuze uit alledaagse dingen op de vloer (afstandsbediening) en de ansichtkaarten van meesterwerken die ik van de grond heb geraapt, of in Philippes taal: ‘die tot mijn verbeelding spraken’ – is er ineens een actieplan richting een hoger doel. Echt heel gaaf.
Effectief beelddenken
“Als je iets aandacht geeft, wordt het ‘zwanger”, aldus Jung. Als facilitator nodig je deelnemers uit om op onderzoek te gaan. Om aandacht te geven aan een vraag, een opdracht, een uitdaging. Wat het me echt als inzicht heeft gegeven, is dat het gebruik van beelden het tegenovergestelde van zweverig is, maar juist efficiënt en doelgericht naar boven haalt wat er echt toe doet.
Dag 2 neemt Karel Witteveen ons mee naar Japan. Japanners schrijven niet verhalend, maar zonder plot en zonder ordening. Ze zijn meesterlijk in het beschrijven van hun waarneming en hun indruk. Gedachteloos en doelloos mooie dingen opschrijven lijkt iets uit vervlogen tijden. Freewriten (of Zuihitsu op zijn Japans) als een divergerende staat. Om daarna te convergeren in vaste Japanse vers-metrums. Wij vertalen ons beeldverhaal van dag 1 naar een haiku, een vers van 17 lettergrepen dat in Nederland waarschijnlijk de grootste bekendheid geniet door Haiku-fan Kees van Kooten. De kracht van de haiku is dat het alles terugbrengt tot de essentie. En dat blijkt een mooie gedachte oefening.
Deze ochtend kan mij eigenlijk niet lang genoeg duren, maar de middag staat te popelen om de opleiding af te ronden. Tekening en tekst brengen ieders koers in beeld, de balans wordt opgemaakt. Wat heeft de opleiding gebracht: vakmanschap om een sessie in elkaar te draaien die werkt. Inzicht in het proces; is de vraag echt helder, zitten we op de juiste uitdaging. Ideeën en technieken om je geest, en als facilitator de geest van deelnemers, open te zetten en gericht de oplossing, het beste idee of de koers te selecteren. Wat Creative Problem Solving brengt is het inzicht waar in het proces je zit, wat er aan de hand is en wat bovenal wat er nu nodig is. Wat me heeft verrijkt is de veelheid en vooral leukheid aan verrassende goed werkende technieken. Er zijn vele manieren om je creatieve brein aan te zetten. CPS is toegepaste creativiteit. Het bewust opzoeken en aanzetten van je creatieve denkkracht. Aanzetten en inzetten. Het resultaat wordt er beter van en de weg ernaartoe is ook nog eens veel leuker. Wat heeft het niet gebracht: één duidelijk spoor. Ik heb nog steeds meer dan 20 ideeën waarvan ik geloof dat het de moeite waard is om ze uit te werken. Ik ben vast van plan om een eindwerkstuk voor de opleiding te maken, maar ook daar staan nog meerdere gedachtesporen open (uiteraard): Creativiteitsdenken integreren in het basisonderwijs, je kunt immers niet jong genoeg beginnen. Creatieve workshops om medewerkers in een organisatie mee te nemen in het merkverhaal en de waarden, en dan een keer oprecht en op een leuke manier. Een boek met de beste techniek/tip/oefening van de meest ervaren trainers, een boek met dagelijkse crea-aanzet technieken, en zo door… Dit schrijvende popt het idee op om te werken aan een keuzetool.
Kiesvaardig in kansrijke opties
What if… Er een mogelijkheid is om tegelijkertijd met meerdere ideeën op weg te gaan? Een combinatie van technieken die deze opleiding de revue hebben gepasseerd: het spoor uitdenken en beleven in gedachten, in beeld (dank je Philippe) en in haiku’s (dank je Karel), ‘action steps’ verkennen (dank je Erik)? Een manier waarop je verschillende sporen tegelijk bewandelt en in een soort dagelijkse routine telkens een stukje verder op weg brengt? In plaats van een waslijst aan dromen die na een externe prikkel weer oppoppen en eigenlijk bijna als ballast voelen. Als een spoor je onderweg al geen energie geeft, zet hem dan in hemelsnaam op je NOT To Do-lijst. Weg ermee.
En dank je Branko, voor het overzicht en het als een rode draad aan elkaar smeden van al deze blokken en nog vele andere te ontginnen en te combineren technieken. En voor het persoonlijk inzicht dat het goed is om meerdere sporen tegelijk te bewandelen. Dat zoveel mensen dat doen dat het zelfs een naam heeft: rakeling. Dat dat geen bewijs van onvermogen is, maar dat het juist een kracht kan zijn.
Alle andere trainers ook bedankt voor alle gedeelde kennis, betrokkenheid en jullie passie voor creativiteit. En natuurlijk mijn medecursisten Kim, Marian, Ann, Julia, Vincent, Georges en een speciale aan Fransje, de fantastische illustrator van de blogs!!
– Mariel de Jong [tekst]
– Fransje Immink [illustratie]
* Dit is het laatste deel van zes artikelen waarin Mariel, deelnemer aan editie 2020 van de opleiding Verdieping Toegepaste Creativiteit, verhaalt over haar ervaringen. Prachtig geïllustreerd door haar studiegenoot Fransje. De opleiding heette toen Applied Creativity Advanced Program.
