Wat doet een facilitator? Wanneer doe je het goed? Hoe word je meester van de tijd en de ruimte, manage je geruisloos de energie in een creatieve sessie en ben je de aandrijvende kracht tussen de opdrachtgever en resultaat? Tussen wens en de werkelijkheid?
Het 5e blok – alweer het een-na-laatste blok! – staat in het teken van het leren ontwerpen van een impactvolle resultaatgerichte sessie. Trainer Marieke van Dijk trapt de 1e dag af, een dag vol met tips en tricks uit de praktijk van een facilitator. Hoe stuur je het proces, de groep en jezelf? Hoe beter je de samenhang tussen je eigen persoonlijkheid, de groepsdynamiek en het proces kent, en leert beheersen, hoe beter je kunt inspelen op dat wat zich voordoet in een sessie. En hoe groter je impact zal zijn.
Een goede voorbereiding is het halve werk. Wezenlijke impact maak je met een doordachte creatieve sessie die je zó in je vingers hebt, dat je je totaal kunt focussen op de groep en het moment. Dus we ontwerpen een veelheid aan sessies met een hot-start, energizers, de kern (doel van de sessie) en echte afsluiters: Welke concrete vervolgafspraken maken we? Wie neemt de lead?
Draagvlak-ezel
Wat een geweldig woord. We kennen het allemaal, het gevoel dat je bekruipt wanneer je erachter komt dat de creatieve sessie alleen ‘ingekocht’ wordt om deelnemers het gevoel te geven dat ze mee hebben mogen denken. En ondertussen fluistert de directie je de uitkomst van de creatieve sessie in. Nou, niet als het aan Marieke ligt. Veel interessanter is het om door te graven en te achterhalen waar de ‘angst’ van de opdrachtgever zit. Überhaupt is het de kunst om te leren laveren tussen de opdrachtgever uit zijn of haar comfortzone halen, maar ook buiten de paniekzone te blijven. Marieke: “Je mag de klant zelf ook best een beetje stretchen.” In de voorbereiding op dit blok hebben we thuis een creatieve sessie voorbereid. In groepjes van vier presenteren we om en om ons ontwerp van de sessie, waarna de rest feedback geeft en we met elkaar het ontwerp naar een hoger niveau tillen. We hebben echt een rugzak vol met creatieve technieken verzameld in de afgelopen blokken. We gaan er vol voor, maar wat is het intensief om je 4 x in te leven in een compleet ander vraagstuk. Intensief, en geweldig. Dit smaakt echt naar meer, want wat kun je een impact hebben. We voelen de energie stromen en weten dat elke sessie echt het levenslicht zou moeten zien, echt toegevoegde waarde heeft. We gaan van ‘Hoe komt een humanitaire vereniging aan meer leden?’, Hoe laten we een community groeien tot een creatieve broedplaats die de buurt met elkaar verbindt?‘, ’ Hoe kan een theaterdirecteur win/win tussen de commerciële en culturele kant van haar theater voor elkaar balanceren?’, tot de mijne voor medewerkers van een klant: ‘Hoe kan ik (vanuit mijn functie en met mijn vaardigheden) de merkbelofte van mijn organisatie helpen waarmaken?’ De verschillende opties, technieken, methodes voor een top-sessie vliegen ons om de oren, Wat een denkkracht, wat een power. Mooi om te zien dat iedereen het anders doet. We hebben dezelfde 4 blokken van deze opleiding toegepaste creativiteit gevolgd, maar hebben ieder onze favoriete technieken, onze eigen voorkeur en visie. En niet te vergeten onszelf als facilitator. Zo leerzaam om feedback te krijgen op je eigen ontwerp, en zo meerdere kanten van de sessie te zien. Mijn lering: ik heb de neiging snel over mogelijke weerstand te stappen. Vanuit mijn eeuwige enthousiasme, door mijn roze bril. Goed om kritisch te blijven kijken of iedereen aan boord is en soms wat te vertragen. Ik focus nu eenmaal niet zo graag op de beren op de weg. Maar tussen erop focussen en er rekening mee houden zit een groot grijs gebied. ?
De creatieve leider in jezelf
“Geen enkel plan overleeft de 1e seconde van de werkelijkheid.” Aldus de bemoedigende woorden van creatief leider Marcel Stolk, onze trainer van dag 2. Eerst maar eens buiten energie verzamelen met wat Chi-Kung oefeningen. Het doel van deze tweede dag is het verkennen van je eigen ‘why’ en het vergroten van je eigen creatieve invloed, de creatieve impact die je wil maken.
Als huiswerkopdracht hebben we nagedacht over de creatieve leider in jezelf. Pfff, die van mij heeft ADD geloof ik. Ook al zegt mijn lijf iets anders, mijn geest is nog net een 18-jarige spring in ‘t veld. Ik heb het laatste woord van een idee nog niet uitgedacht of mijn brein zit alweer op een ander spoor. Vermoeiend ja. Saai? Nooit. Maar kan die ‘lijder’ wat structuur aanbrengen misschien? Ook deze dag barst van de oefeningen, handvatten, leestips en gedeelde inzichten. Creatief leiderschap, wat is dat eigenlijk? Eén ding is duidelijk: creatief leiderschap is niet eenduidig. Marcel: “Het is een persoonlijke puzzel, die we ieder op onze eigen manier samenstellen. De vraag is welke kwaliteiten er voor jou het meest toe doen?”
5xWHY
Waarom doe je wat je doet? Je kunt altijd dieper graven, dus in de 5xWhy-oefening vraagt de coach 5 x door op ‘jouw waarom’. Het mooiste antwoord delen we met de groep. Het levert prachtige gesprekken op die echt meerwaarde hebben. De volgende zoektocht naar de creatieve leider in onszelf zoeken we met onze handen in de klei. Omdat je handen bezig zijn, zijn je gedachten vrij en los. Wat deze oefening bijzonder maakt, is dat je ‘partner-in-klei’ alles opschrijft wat je zegt. Ken je dat je tot een werelds inzicht komt, al lopend in het bos, tandenpoetsend of autorijdend, maar daarna dat inzicht niet meer kan oprakelen? Het lijkt opgelost, het is ongrijpbaar, maar je weet dat je het had. Als cadeautje krijg je na de klei-oefening naast een museumonwaardig hoopje klei de aantekeningen van de ander cadeau. En ik zweer je, wanneer je dat een maand later terugleest is er dezelfde aha-herkenning en diepgaande waarheid.
Er is nog zoveel meer waar we deze dagen mee gewerkt hebben, zoveel meer te vertellen over het CPS!
Enthousiast? Vragen? Bel of mail me of ga de opleiding zelf doen!
– Mariel de Jong [tekst]
– Fransje Immink [illustratie]
* Dit is het vijfde deel van zes artikelen waarin Mariel, deelnemer aan editie 2020 van de opleiding Verdieping Toegepaste Creativiteit, verhaalt over haar ervaringen. Prachtig geïllustreerd door haar studiegenoot Fransje. De opleiding heette toen Applied Creativity Advanced Program.
