Wat is rebels denken dan wel. Het boek Denk als een rebel van Matthew Syed bleek vooral over diversiteit te gaan. Jammer voor mij, een gemiste kans voor wat betreft het rebelse. Dus ga ik hier mijn eigen poging doen om “rebels denken” kort onder woorden te brengen. Toevallig of niet, het boek dat ik voorafgaand aan dit boek van Syed las, was van de Correspondent “Zo hadden we het niet bedoeld” over de toeslagenaffaire. Bij het openslaan van het boek over rebels denken, dacht ik na enkele reacties op LinkedIn over het vorige boek: er was dus geen enkele ambtenaar die opstond en riep dat hij of zij er niet meer mee kon leven. (Voorbeeld: 18.000 euro terug vorderen vanwege een simpel foutje in de aanvraag.) Er ontstond bij de ambtenaren geen –rebelse- vasthoudende opstand tegen alles en iedereen: “Hier werk ik niet meer aan mee”.
Rebels denken is in mijn ogen niet de overtreffende trap van creatief denken. Er zijn meerdere betekenissen die vaak in verband worden gebracht met opstandig gedrag. Het is een intuïtieve drive die met een groot gevoel van de enige te zijn met een inzicht, alles op alles zet, door roeien en ruiten gaat om dit inzicht te realiseren en aan te tonen dat het werkt. Of om aan te tonen dat we iets vreselijks moeten voorkomen. Voorbeelden in films: “Imitation game” (over Alan Turing) en “Erin Brockovich”. Denk ook aan namen als Albert Einstein, Aletta Jacobs, Nelson Mandela, Steve Jobs en Rosa Parks.
Rebelsheid is als een gemoedstoestand, het komt en het gaat. En het kan vasthoudend zijn, zolang je nog geen gelijk krijgt. Voor anderen storend, maar het aandringen heeft een functie. Kijk maar eens hoe rijk onze samenleving is geworden met dank aan rebelsheid van een enkele individu, zie genoemde voorbeelden. Je bènt niet een rebel, je bent op een zeker moment of vaker rebels of burgerlijk ongehoorzaam, omdat het van binnen zo voelt.
Waarom is rebels belangrijk?
- ziet en voelt waar anderen blind voor zijn
- voor het rebelse geldt: “Those who have the privilege to know, have the duty to act.”
- heeft diepgaande intuïtie dat iets mogelijk is
- blijkt achteraf van wezenlijk belang.
En hier en nu: kijk eens in je eigen omgeving of in het nieuws: wie kun je nu allemaal opnoemen die in hun rebelse strijd zitten? Wie krijgt er nu geen of weinig aandacht en straks het grote gelijk? En hoewel er de laatste tijd extreme of ronduit domme beweringen zijn te vinden op de sociale media, moet je dan toch ruimdenkend het kaf van het koren weten te scheiden. Iemand die rebels is, stelt de status quo ter discussie, en soms –blijkt later- terecht. Daar is moed, overtuiging en doorzettingsvermogen voor nodig, en daarom al bewonderenswaardig. En het brengt iets in beweging, zelfs als de rebel gestrand is.
Kijk eens naar je eigen verleden. Wat waren jouw rebelse momenten? Als kind, als puber, jong volwassene, en later. Momenten waarin je diep van binnen –zonder ego- je eigen gelijk voelt en iedereen -onwetend- tegen je lijkt te zijn. En hoe liep dat af? Misschien wel pijnlijk voor jou, maar je staat nog steeds achter jezelf van toen. Of je hebt uiteindelijk toch gelijk gehad, maar niemand wilde dat toegeven. In sommige situaties word je dan toch min of meer een held, dat jij toen al aan de bel hebt getrokken, dat jij het in een vroeg stadium allemaal wel zag, ook al drukte je jezelf wat heftig of ongelukkig uit. Maar er zijn er ook die anderen de eer gunnen, hoeven die zelf niet, want het gaat tenslotte om de inhoud.
* Frans is adviseur, innovator, procesmanager, facilitator en dagvoorzitter. Hij volgde bij de School of Creative Thinking de opleiding Verdieping Toegepaste Creativiteit. Bij het afscheid van zijn werkgever, gemeente Amsterdam, organiseerde hij een masterclass over rebelsheid. Denk jij nog niet rebels en ben je nieuwsgiering naar de masterclass “Een rebelse manier van werken”? Neem dan contact op met Frans voor meer informatie.
